Data publikacji przeglądu: 8 stycznia 2024
Czym są elektroniczne papierosy?
Elektroniczne papierosy (e-papierosy) to urządzenia przenośne, które działają poprzez podgrzanie płynu, który zazwyczaj zawiera nikotynę i środki aromatyzujące. Ten rodzaj papierosów umożliwia wdychanie nikotyny w postaci pary, a nie dymu. Ponieważ e-papierosy nie spalają tytoniu, nie narażają użytkowników na takie same stężenia toksyn, które mogą powodować choroby u osób palących tradycyjne papierosy.
Używanie e-papierosów określa się jako „wapowanie” [ang. vapor – para, mgła; przyp.tłum.]. Wiele osób używa e-papierosów, by rzucić palenie tytoniu. W poniższym przeglądzie skupiamy się przede wszystkim na e-papierosach zawierających nikotynę.
W jakim celu powstał niniejszy przegląd Cochrane?
Zaprzestanie palenia wyrobów tytoniowych zmniejsza ryzyko wystąpienia raka płuc, zawału serca oraz szeregu innych chorób. Jednak dla wielu z nich rezygnacja z palenia jest trudna. Chcieliśmy się dowiedzieć czy używanie e-papierosów może pomóc w rzuceniu palenia oraz czy używanie ich w tym celu może przynieść niepożądane skutki.
Co zrobiliśmy?
Szukaliśmy badań, w których oceniano stosowanie e-papierosów w celu zaprzestania palenia.
Interesowały nas badania z randomizacją (RCT), których uczestnicy zostali losowo przydzieleni do poszczególnych grup leczenia. Zazwyczaj ten typ badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia. Szukaliśmy również badań, w których wszyscy otrzymywali e-papierosy. Uwzględniliśmy również badania, w których podawano palaczom e-papierosy i monitorowano ich stan zdrowia, nawet jeśli nie było to RCT, ponieważ takie badania mogą przyczynić się do naszego zrozumienia skutków zdrowotnych korzystania z e-papierosów.
Chcieliśmy się dowiedzieć:
· ile osób przestało palić na minimum 6 miesięcy; oraz
· u ilu osób wystąpiły działania niepożądane, zgłaszane po co najmniej tygodniu użytkowania.
Data wyszukiwania: Uwzględniliśmy badania opublikowane do 1 lipca 2023 r.
Co znaleźliśmy?
Znaleźliśmy 88 badań, które objęły 27 235 dorosłych palaczy. W badaniach porównano e-papierosy z:
· nikotynową terapią zastępczą (NTZ), taką jak plastry czy gumy do żucia;
· warenikliną (lekiem pomagającym w rzuceniu palenia);
· e-papierosami beznikotynowymi;
· podgrzewanym tytoniem (produkty zaprojektowane do podgrzewania tytoniu do wystarczająco wysokiej temperatury, aby uwolnić parę bez spalania go lub bez wytwarzania dymu; różnią się one od e-papierosów, ponieważ podgrzewają liście tytoniu/arkusz, a nie płyn);
· innymi rodzajami e-papierosów zawierającymi nikotynę (np. urządzeniami typu Pod, nowszymi urządzeniami);
· wsparciem behawioralnym, takim jak poradnictwo czy konsultacje; lub
· niestosowaniem żadnych środków wspomagających proces rzucenia palenia.
Najwięcej badań przeprowadzono w USA (38 badania), Wielkiej Brytanii (19) i we Włoszech (9).
Jakie są wyniki niniejszego przeglądu?
Prawdopodobieństwo rzucenia palenia na okres co najmniej 6 miesięcy było większe w przypadku stosowania e-papierosów zawierających nikotynę niż NTZ (7 badań, 2544 uczestników) lub e-papierosów beznikotynowch (6 badań, 1613 uczestników).
Palenie e-papierosów nikotynowych może pomóc większej liczbie osób w rzuceniu palenia, w porównaniu z niestosowaniem środków wspomagających lub otrzymywaniem jedynie wsparcia behawioralnego (9 badań, 5024 osób).
Na każde 100 osób stosujących e-papierosy nikotynowe w celu rzucenia palenia, 8 do 10 osób było w stanie z powodzeniem rzucić palenie. W przypadku NTZ było to jedynie 6 osób, e-papierosów beznikotynowych – 7 osób, a przy niestosowaniu środków wspomagających bądź otrzymywaniu wyłącznie wsparcia behawioralnego – 4 osoby.
Nie mamy pewności, czy istnieje różnica między liczbą skutków ubocznych wynikających z używania e-papierosów nikotynowych a podjęciem NTZ, nieotrzymywaniem wsparcia lub otrzymywaniem tylko wsparcia behawioralnego. Istniały pewne dane na to, że w grupach otrzymujących e-papierosy z nikotyną częściej występowały łagodne skutki uboczne w porównaniu z grupami, które nie otrzymywały wsparcia lub otrzymywały tylko wsparcie behawioralne. W badaniach porównujących e-papierosy nikotynowe z NTZ odnotowano niewielką liczbę działań niepożądanych, w tym poważnych działań niepożądanych. Prawdopodobnie nie ma różnicy pod względem tego, jak wiele łagodnych skutków ubocznych występuje u osób używających nikotynowych e-papierosów w porównaniu z e-papierosami bez nikotyny.
Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi wynikającymi ze stosowania e-papierosów nikotynowych były: podrażnienie gardła lub ust, ból głowy, kaszel i nudności. Okazały się one podobne do tych, których doświadczają osoby stosujące NRT. Działania niepożądane zmniejszyły się z czasem, ponieważ ludzie kontynuowali używanie e-papierosów nikotynowych.
Jak wiarygodne są te dane naukowe?
Nasze wyniki opierają się na kilku badaniach dotyczących większości wyników, a w przypadku niektórych wyników dane były bardzo zróżnicowane.
Znaleźliśmy dane naukowe wskazujące na większą skuteczność e-papierosów nikotynowych we wspomaganiu procesu rzucenia palenia, w porównaniu z NTZ czy e-papierosami bez nikotyny. E-papierosy zawierające nikotynę prawdopodobnie pomagają większej liczbie osób rzucić palenie niż e-papierosy bez nikotyny, jednak potrzeba większej liczby badań, aby to potwierdzić.
W badaniach porównujących e-papierosy nikotynowe ze wsparciem behawioralnym lub niestosowaniem środków wspomagających również odnotowano większy odsetek osób, które rzuciły palenie przy zastosowaniu e-papierosów zawierających nikotynę, jednak badania te dostarczają mniej wiarygodnych danych ze względu na kwestie związane z projektem badania.
Nasze wyniki w zakresie skutków ubocznych mogą ulec zmianie, gdy dostępnych będzie więcej danych.
Kluczowe wnioski
E-papierosy nikotynowe mogą pomóc rzucić palenie na co najmniej 6 miesięcy. Dane naukowe wskazują, że działają one lepiej niż NTZ i prawdopodobnie są także bardziej skuteczne niż e-papierosy bez nikotyny.
Mogą one działać lepiej niż brak wsparcia lub niż samo wsparcie behawioralne i nie muszą wiązać się z poważnymi działaniami niepożądanymi.
Potrzeba jednak więcej danych, zwłaszcza na temat skutków stosowania e-papierosów nowszego typu, które w porównaniu ze starszymi odpowiednikami zapewniają lepsze uwalnianie nikotyny, co może przyczynić się do zwiększenia liczby osób, którym udało się rzucić palenie.
Streszczenie graficzne, plik PDF
Pełna wersja przeglądu systematycznego - wersja angielska
Legenda 