Data publikacji przeglądu: 6 Październik 2021
Jaki jest najlepszy sposób na uniknięcie przybrania na wadze po rzuceniu palenia?
Kluczowe informacje
Nie jest pewne, które programy lub metody pomagające uniknąć przybrania na wadze w perspektywie długoterminowej (do 12 miesięcy) działają najskuteczniej po rzuceniu palenia tytoniu i jak wpływają one na sukces w jego rzuceniu. Wynika to z faktu, że dowody wskazują na zróżnicowany i niejasny wpływ na przyrost masy ciała. W dalszych badaniach należy poszukiwać sposobów ograniczenia przyrostu masy ciała u osób rzucających palenie. W przyszłych badaniach nad nowymi lekami pomagającymi rzucić palenie tytoniu należy także analizować zmiany w zakresie masy ciała pacjentów.
Rzucenie palenia tytoniu a przyrost masy ciała
Jeśli palisz, najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić dla swojego zdrowia, jest zerwanie z nałogiem. Jednak ludzie często przybierają na wadze kiedy przestają palić, zazwyczaj w ciągu pierwszych miesięcy. Przybranie na wadze może podważyć niektóre z korzyści rzucenia palenia, a także oddziaływać na motywację tych, którzy próbują zerwać z nałogiem.
Czego chcieliśmy się dowiedzieć?
Niektóre programy pomagające ludziom w rzuceniu palenia mają na celu kontrolę masy ciała. Inne sposoby, mające na celu pomoc w rzuceniu palenia, mogą również wpływać na ich masę ciała, są to m.in.programy ćwiczeń, przyjmowanie leków bądź stosowanie nikotynowej terapii zastępczej (NTZ).
Chcieliśmy dowiedzieć się, jakie są najlepsze sposoby na zatrzymanie przyrostu masy ciała podczas rzucania palenia tytoniu.
Co zrobiliśmy?
W niniejszej aktualizacji wcześniej opublikowanego przeglądu, poszukiwaliśmy badań, w których oceniano:
– specjalne programy służące kontrolowaniu masy ciała podczas rzucania palenia;
– inne sposoby mające na celu pomoc w zerwaniu z nałogiem, jeśli w badaniach oceniano również zmianę masy ciała.
Byliśmy zainteresowani:
– ile osób przestało palić na okres 6 lub 12 miesięcy;
– masą ciała pacjentów pod koniec leczenia, następnie po 6 i 12 miesiącach.
Co ustaliliśmy?
W sumie znaleźliśmy 116 badań:
37 badań dotyczących konkretnych programów kontroli masy ciała dla osób rzucających palenie (21 nowych badań w ramach niniejszej aktualizacji); oraz 83 badania dotyczące innych sposobów pomocy osobom rzucającym palenie (27 nowych badań w ramach niniejszej aktualizacji). Cztery z tych badań odnosiło się do obu tych grup.
W 37 badaniach dotyczących konkretnych programów oceniano programy behawioralne, w tym diety, mające na celu kontrolę masy ciała u 11 514 osób próbujących rzucić palenie. Niektóre z programów behawioralnych były oparte na akceptacji – w nich ludzie uczą się również umiejętności samoregulacji (na przykład, jak radzić sobie z zachciankami), aby pomóc im w utrzymaniu zachowań niezbędnych do utraty masy ciała. Większość badań (27) przeprowadzono w USA, a pozostałe w Australii, Kanadzie, Chinach i Europie.
W 83 badaniach dotyczących innych sposobów rzucania palenia, które obejmowały 46 248 osób, wzięto pod uwagę:
programy ćwiczeń, stosowanie NTZ, przyjmowanie leku o nazwie wareniklina (stosowanego w celu pomocy przy rzuceniu palenia); lub przyjmowanie leku o nazwie fluoksetyna (stosowanego przy leczeniu depresji).
Spośród tych badań, 39 przeprowadzono w USA, a pozostałe miały w innych krajach na całym świecie. Tylko w niektórych badaniach raportowano działania niepożądane.
Jakie są najważniejsze wyniki przeglądu?
Programy skupiające się na ograniczeniu przyrostu masy ciała
W porównaniu z niestosowaniem programu lub tylko krótką poradą, spersonalizowany program kontroli masy ciała może zredukować przyrost masy ciała pod koniec leczenia, po 6 i po 12 miesiącach. Jednak program kontroli masy ciała bez spersonalizowanej oceny, planu i informacji zwrotnej, może nie zmniejszyć przyrostu masy ciała, jednocześnie zmniejszając liczbę osób rzucających palenie.
W porównaniu z niestosowaniem programu, programy oparte na akceptacji masy ciała:
mogą pomóc ludziom rzucić palenie po 6 lub po 12 miesiącach, jednak mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na przyrost masy ciała.
Inne programy i metody leczenia, które mogą wpływać na masę ciała
Udział w programie ćwiczeń fizycznych pomagających rzucić palenie może zmniejszyć przybieranie na wadze po 12 miesiącach, w porównaniu z nieuczestniczeniem w żadnym programie.
Stosowanie NTZ prawdopodobnie nieco zmniejsza przyrost masy ciała po 12 miesiącach, w porównaniu z niestosowaniem NTZ.
Przyjmowanie warenikliny powoduje niewielką różnicę w przyroście masy ciała pod koniec leczenia, a także może powodować niewielką różnicę po 6 i po 12 miesiącach.
Przyjmowanie fluoksetyny może zmniejszyć przyrost masy ciała pod koniec leczenia, lecz nie wiadomo jak wpływa ona na przyrost masy ciała po 6 i po 12 miesiącach.
Jakie są ograniczenia przeanalizowanych danych naukowych?
Jesteśmy pewni, że nie ma różnicy pod względem przyrostu masy ciała pod koniec leczenia warenikliną, a dalsze badania raczej nie zmienią tego wyniku. Jednak nasze zaufanie wobec wszystkich pozostałych dowodów jest ograniczone, głównie z powodu małej liczby badań, które można było porównać, oraz małej liczby osób biorących w nich udział. Wyniki były bardzo zróżnicowane. Nie istnieje też wystarczająco dużo badań, abyśmy byli pewni rezultatów. Nasze zaufanie może się zmienić, jeśli pojawią się kolejne dowody.
Jak aktualne są te dane naukowe?
Uwzględnione dane są aktualne do października 2020 roku.
Streszczenie graficzne, plik PDF
Pełna wersja przeglądu systematycznego - wersja angielska
Legenda 